Çocukluk dönemi, yaşam döngüsü içerisinde insan yaşamını olumlu ya da olumsuz etkileyebilecek deneyimlerle dolu bir yaşam dönemidir. Bu dönemde çocuğun karşılaşabileceği ve tüm yaşamını olumsuz etkileyebilecek hatta bazen yaşamı tehdit edebilecek risklerden biri de çocuğun ihmale ya da istismara maruz kalmasıdır. Çocuğun maruz kaldığı ihmal ve istismarın en yaygın ve örseleyici olduğu durumlar ise genellikle aile içerisinde gerçekleştiği durumlardır. Aile ortamı içerisinde ve ebeveynler tarafından da gerçekleştirilen ihmal ve istismarın fiziksel, duygusal ve cinsel boyutları bulunmaktadır. Literatürde sıkça yer bulan bu istismar ve ihmal türleri arasında az bilinen, görünürlüğü ve yaygınlığı görece daha az tespit edilebilmiş olan fakat oldukça olumsuz etkilere sahip bazı özel istismar formları da bulunmaktadır. Sarsılmış bebek sendromu, munchausen by proxy sendromu (bakım verenin yapay bozukluğu) ve ebeveyne yabancılaşma sendromu gibi durumlar ebeveyn marifetiyle çocuklarda görülen sendromlardır. Bu istismar türleri az bilinirlikleri sebebiyle gözden kaçabilmekte ya da bir istismar biçimi olarak değerlendirilmemektedir. Sebep ve sonuçları açısından çeşitli benzerlikler ve farklılıklar içeren bu tür istismar formlarına ilişkin toplumsal farkındalığın arttırılması yaşanan istismarın görünürlüğü, fark edilmesi, açığa çıkarılması, bütüncül yaklaşımlar ve müdahalelerde bulunabilmesi açısından oldukça önemlidir. Özellikle adalet, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler gibi farklı alanlarda çocuklarla çalışan meslek elemanlarının istismarın bu özel formlarına yönelik geliştirecekleri farkındalık ile koruyucu-önleyici, iyileştirici ve rehabilite edici hizmetlerin çocukların üstün yararı gözetilerek verilmesi mümkün olabilecektir. ORCID NO: 0000-0002-1500-6582
Anahtar Kelimeler: Çocuk İhmal ve İstismarı, Ebeveyne Yabancılaşma Sendromu, Munchausen By Proxy Sendromu, Sarsılmış Bebek Sendromu
|
