ÖZ: Kadýna yönelik þiddet fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik etkisi olan dünya çapýnda yaygýn, yýllardýr çözülemeyen yaþamsal bir sorundur. Dünyada her gün üç kadýndan biri þiddete maruz kalýrken, Avrupa Birliði'ndeki kadýnlarýn yaklaþýk %51,7'sinin yaþamlarý boyunca þiddet maðduru olduðunu, Türkiye’de kadýnlarýn %44’ü duygusal, %36’sý fiziksel, %30’u ekonomik, %12 cinsel þiddete maruz kalmaktadýr. Þiddet istatistiklerindeki farklýlýklarý çalýþmanýn yapýldýðý yerlerin kültürel özelliklerinden kaynaklanabilmektedir. Kadýnlar için þiddetin fiziksel saðlýk sonuçlarý, menopoz semptomlarýnýn kötüleþmesi, diyabet geliþtirme riskinin artmasý, cinsel yolla bulaþan enfeksiyonlara (CYBE) yakalanma, alkol ve madde kullanýmý dahil yüksek riskli davranýþlarda bulunmadýr. Literatürde yer alan güncel çalýþmalar, kadýnlarýn gebelik ve doðum sürecinde obstetrik þiddete maruz kaldýðýný, bu durumun olumsuz obstetrik sonuçlara sebep oluðu, partner þiddetinin meme ve jinekolojik kanserlerin ciddiyeti ve sonuçlarý üzerindeki etkisi olduðunu doðrulamaktadýr. Ayrýca farklý güncel çalýþmalar, kadýna yönelik þiddetin travmatik deneyimleri ve travmaya yanýt olarak epigenetik modifikasyon yoluyla genom düzenlemesini ve ifadesini potansiyel olarak etkileyebildiðini göstermektedir. Kadýna yönelik þiddetin kadýn saðlýðýna çok fonksiyonlu ve yönlü etkileri mevcuttur. Bu nedenlerle, hemþire, ebe ve diðer saðlýk profesyonellerinin kadýn saðlýðýnýn artýrýlmasý için þiddete maruz kalan, þiddete maruz kalma riski taþýyan tüm kadýnlarý þiddet riski açýsýndan deðerlendirmeleri, önlemleri arttýrmalarý, acil destek hizmetleri, týbbi ve psikolojik desteðin yaný sýra saðlýk hizmetlerine eriþimlerini saðlamalarý gerekmektedir. Bu literatür incelemesinin amacý; artan kadýna yönelik þiddetin küresel ve ülke genelindeki durumunu ortaya koyarak, güncel literatür doðrultusunda kadýn saðlýðýna etkilerini belirleyerek ve hemþirelik bakýmý konusunda önerilerde katkýda bulunmaktýr. ORCID NO: 0000-0001-9082-553X
Anahtar Kelimeler: Kadýna yönelik þiddet, Kadýn saðlýðý, Hemþirelik bakýmý
|
