Jinekolojik kanserler Dünyada ve Türkiye’de kadýnlarda morbidite ve mortalitenin önemli bir bölümünü oluþturmaktadýr. Jinekolojik kanser vakalarýnýn büyük çoðunluðu yeterince taranamayan ve tedavi alamayan kadýnlarda meydana gelmektedir. Kolay uygulanabilir tarama yöntemi bulunan servikal kanser, literatürde yakýn partner þiddeti ve cinsel istismar ile iliþkili bulunmaktadýr. Yakýn bir eþ veya partner tarafýndan uygulanan fiziksel, cinsel ve/veya duygusal þiddet modeli olan yakýn partner þiddeti, aðýrlýklý olarak üreme çaðýndaki kadýnlarý etkileyen bir halk saðlýðý sorunudur. Yakýn partner þiddeti, demografik, kültürel ve sosyoekonomik faktörlerle birlikte tüm dünyada küresel bir saðlýk problemidir. Özellikle sosyoekonomik yönden kötü durumda olan kadýnlarda, yakýn partner þiddeti daha yüksek oranda görülmektedir. Sosyoekonomik koþullarý kötü olan kadýnlarýn ayný zamanda fiziksel saðlýklarýnýn da etkilendiði ve saðlýk kuruluþlarýna eriþimde sýkýntý yaþadýklarý görülmektedir. Buna baðlý olarak da kanser tarama, önleme ve tedavi eksikliði nedeniyle birçok kadýnýn kanserden ölme olasýlýðý da artmaktadýr. Yakýn partner þiddeti nedeniyle kadýnlar belirli zamanlarda baþvurmasý gereken taramalarý yaptýramamakta ve erken dönemde teþhis edilebilecek iken kanser daha ileri dönemlerde tanýlanmaktadýr. Bu nedenle kanserlerin tedavi seçenekleri de sýnýrlanabilmektedir. Yapýlan çalýþmalar preinvaziv servikal neoplazi ile yakýn partner þiddetini iliþkilendirmiþlerdir. Uygulanan fiziksel ve cinsel þiddet, cinsel yolla bulaþan enfeksiyonlara, serviks kanserine ve HIV enfeksiyonuna neden olabilmektedir. Ayný zamanda literatürde yakýn partner þiddeti ve cinsel istismar maðduru olan kadýnlarda anormal pap test sonuçlarý, daha yüksek olasýlýklý olarak bildirilmiþtir. Bazý çalýþmalarda ise yakýn partner þiddetinin meme, over ve endometrium kanserle de iliþki olduðu ancak daha fazla çalýþmaya ihtiyaç olduðu bildirilmiþtir. ACOG (American College of Obstetricians and Gynecologists), kadýn hastalarýn bakýmýnda yakýn partner þiddeti taramasýný önermesine raðmen, jinekolojik kanserli hastalarýn bakýmýna yönelik olarak bu yönergeler düzenlenmemiþtir. Saðlýk profesyonelleri olan hemþireler, kadýnlara jinekolojik kanser taramalarý için farkýndalýk kazandýrmalý ve hemþirelik bakýmýnda tüm kadýnlarý þiddet açýsýndan deðerlendirmelidir.
Anahtar Kelimeler: Jinekolojik Tümörler, Yakýn Partner Þiddeti, Þiddet, Kadýn
|
