Amaç: Bu çalýþmanýn amacý, yaþlýlarda kendini ihmal prevalansýnýn ve iliþkili faktörlerin saptanmasýdýr.
Gereç ve yöntem: Kesitsel türde olan araþtýrmaya Kütahya il merkezinde yer alan bir aile saðlýðý merkezine baðlý bölgede ikamet eden 65 yaþ ve üzeri 379 yaþlý dahil edildi. Veriler anket formu aracýlýðýyla 1.02.2022-1.07.2022 tarihleri arasýnda toplandý. Anket formunun içeriðinde; sosyo-demografik ve saðlýk ile ilgili özellikleri tanýmlayan sorular, Yaþlýnýn Kendi Kendini Ýhmalini Tarama Ölçeði, Mini Mental Durum Testi ve Geriatrik Depresyon Ölçeði Kýsa Formu ve KATZ Günlük Yaþam Aktiviteleri Ölçeði yer aldý. Verilerin deðerlendirilmesinde tanýmlayýcý istatistiksel yöntemler (sayý, yüzde) ve kendini ihmal ile belirlenen baðýmsýz deðiþkenler arasýnda ki kare analizi uygulandý. Çok deðiþkenli analiz için, önceki analizlerde (p<0.05) belirlenen olasý deðiþkenler lojistik regresyon analizine dahil edildi. Anlamlýlýk seviyesi 0.05 alýndý.
Bulgular: Bu çalýþmada yaþlýlarda kendini ihmal prevalansý %36,6 (n=139) olarak belirlendi. Ayrýca, yalnýz yaþayanlarda 2,7 kat (1,1-6,3), aylýk gelirini giderden az olarak algýlayanlarda 1,8 (1,0-3,2) kat, genel saðlýk algýsý kötü/çok kötü olanlarda 2,3 kat (0,9-5,4), hafif demansý olanlarda 3 kat (1,0-8,2), ciddi demansý olanlarda 4,5 kat (1,6-12,3), günlük yaþam aktivitelerinde þiddetli düzeyde baðýmlý olanlarda 3,3 kat (1,1-10,2) daha fazla; eðitim durumu ortaokul ve üzerinde olanlarda ise 1,7 kat (0,9-2,9) daha az kendini ihmal görüldüðü belirlendi.
Sonuç: Bu araþtýrmanýn sonucunda yaklaþýk her üç yaþlýdan birinin kendini ihmal ettiði, ayrýca yaþlýlarýn bazý sosyodemografik ve saðlýkla ilgili özelliklerinin kendini ihmal ile iliþkili olduðu görüldü. Kendini ihmal ile iliþkili olasý geliþebilecek saðlýk sorunlarýnýn önüne geçebilmek adýna yaþlýlarýn yaþadýklarý yerlerde ve saðlýk kuruluþlarýnda kendini ihmal belirti ve bulgularý yönünden taranmalarý önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Yaþlý, Kendini ihmal, Halk saðlýðý hemþireliði
|
