Siber zorbalýk “bir kiþi ya da grup tarafýndan elektronik temelli iletiþim araçlarýnýn kendini savunamayan bir kurbana karþý saldýrgan, kasýtlý ve tekrarlý bir biçimde kullanýlmasý” olarak tanýmlanmaktadýr. Bilgi ve iletiþim teknolojilerinin yaygýn kullanýmýyla, geleneksel akran zorbalýðýnýn yeni bir türü olarak ortaya çýkan siber zorbalýðýn yaþanma sýklýðý hem ulusal hem de uluslararasý alan yazýnda oldukça yaygýndýr. Siber zorbalar internet ortamýnda kullanýcýlarý çeþitli yollar ile maðdur etmektedir. Siber zorbalýk ve siber maðduriyet oranlarýnýn incelendiði bir meta-analiz çalýþmasýnda hem siber zorbalýk hem de siber maðduriyet oranlarý yaklaþýk %15-16 olarak bulunmuþtur. Türkiye’de yapýlan araþtýrmalara göre siber zorbalýk oranýnýn %6.4 ve %47.6 arasýnda deðiþtiði, siber maðdur olma oranýnýn ise %5.1 ile %56 arasýnda olduðu görülmektedir. Siber zorbalýk ve maðduriyetinin yaþla olan iliþkisini araþtýran çalýþma sonuçlarýna göre siber zorbalýðý her yaþ grubundan çocuk ve gencin yaptýðý ve siber zorbalýða hedef olduðu görülmektedir. Siber zorbalýðý önlemek için geliþtirilen programlarýn daha çok okul sürecinde uygulandýðý görülmektedir. Özellikle öðretmen ve ebeveynlere yönelik farkýndalýk eðitimi, çocuk ve ergenlere yönelik sorun çözme becerileri eðitimi ve akran desteðinin siber zorbalýk davranýþýný ve maðduriyetini azaltmada etkili olduðu bildirilmiþtir. Hem siber zorbalýk yapan kiþiler hem de maðdurlar, davranýþsal, duygusal, fiziksel, akademik, psikolojik ve kiþilerarasý alanlarda bu zorbalýk ve maðduriyetten etkilenmektedirler. Bu kapsamda, riskli gruplarýn tespit edilmesi, olasý olumsuz sonuçlarý önleme, gerekli müdahale ve yönlendirmelerin yapýlabilmesi için saðlýk profesyonellerinin, siber zorbalýk ve maðduriyete yönelik çalýþmalarda aktif rol almasý gerekmektedir. (ORCID ID: 0000-0001-7630-3532, 0000-0002-0694-2782)
Anahtar Kelimeler: Siber zorbalýk, siber maðduriyet, sanal þiddet
|
