Amaç: Bu çalışmanın amacı, yaşlılarda kendini ihmal prevalansının ve ilişkili faktörlerin saptanmasıdır.
Gereç ve yöntem: Kesitsel türde olan araştırmaya Kütahya il merkezinde yer alan bir aile sağlığı merkezine bağlı bölgede ikamet eden 65 yaş ve üzeri 379 yaşlı dahil edildi. Veriler anket formu aracılığıyla 1.02.2022-1.07.2022 tarihleri arasında toplandı. Anket formunun içeriğinde; sosyo-demografik ve sağlık ile ilgili özellikleri tanımlayan sorular, Yaşlının Kendi Kendini İhmalini Tarama Ölçeği, Mini Mental Durum Testi ve Geriatrik Depresyon Ölçeği Kısa Formu ve KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği yer aldı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (sayı, yüzde) ve kendini ihmal ile belirlenen bağımsız değişkenler arasında ki kare analizi uygulandı. Çok değişkenli analiz için, önceki analizlerde (p<0.05) belirlenen olası değişkenler lojistik regresyon analizine dahil edildi. Anlamlılık seviyesi 0.05 alındı.
Bulgular: Bu çalışmada yaşlılarda kendini ihmal prevalansı %36,6 (n=139) olarak belirlendi. Ayrıca, yalnız yaşayanlarda 2,7 kat (1,1-6,3), aylık gelirini giderden az olarak algılayanlarda 1,8 (1,0-3,2) kat, genel sağlık algısı kötü/çok kötü olanlarda 2,3 kat (0,9-5,4), hafif demansı olanlarda 3 kat (1,0-8,2), ciddi demansı olanlarda 4,5 kat (1,6-12,3), günlük yaşam aktivitelerinde şiddetli düzeyde bağımlı olanlarda 3,3 kat (1,1-10,2) daha fazla; eğitim durumu ortaokul ve üzerinde olanlarda ise 1,7 kat (0,9-2,9) daha az kendini ihmal görüldüğü belirlendi.
Sonuç: Bu araştırmanın sonucunda yaklaşık her üç yaşlıdan birinin kendini ihmal ettiği, ayrıca yaşlıların bazı sosyodemografik ve sağlıkla ilgili özelliklerinin kendini ihmal ile ilişkili olduğu görüldü. Kendini ihmal ile ilişkili olası gelişebilecek sağlık sorunlarının önüne geçebilmek adına yaşlıların yaşadıkları yerlerde ve sağlık kuruluşlarında kendini ihmal belirti ve bulguları yönünden taranmaları önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Yaşlı, Kendini ihmal, Halk sağlığı hemşireliği
|
