Siber zorbalık “bir kişi ya da grup tarafından elektronik temelli iletişim araçlarının kendini savunamayan bir kurbana karşı saldırgan, kasıtlı ve tekrarlı bir biçimde kullanılması” olarak tanımlanmaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygın kullanımıyla, geleneksel akran zorbalığının yeni bir türü olarak ortaya çıkan siber zorbalığın yaşanma sıklığı hem ulusal hem de uluslararası alan yazında oldukça yaygındır. Siber zorbalar internet ortamında kullanıcıları çeşitli yollar ile mağdur etmektedir. Siber zorbalık ve siber mağduriyet oranlarının incelendiği bir meta-analiz çalışmasında hem siber zorbalık hem de siber mağduriyet oranları yaklaşık %15-16 olarak bulunmuştur. Türkiye’de yapılan araştırmalara göre siber zorbalık oranının %6.4 ve %47.6 arasında değiştiği, siber mağdur olma oranının ise %5.1 ile %56 arasında olduğu görülmektedir. Siber zorbalık ve mağduriyetinin yaşla olan ilişkisini araştıran çalışma sonuçlarına göre siber zorbalığı her yaş grubundan çocuk ve gencin yaptığı ve siber zorbalığa hedef olduğu görülmektedir. Siber zorbalığı önlemek için geliştirilen programların daha çok okul sürecinde uygulandığı görülmektedir. Özellikle öğretmen ve ebeveynlere yönelik farkındalık eğitimi, çocuk ve ergenlere yönelik sorun çözme becerileri eğitimi ve akran desteğinin siber zorbalık davranışını ve mağduriyetini azaltmada etkili olduğu bildirilmiştir. Hem siber zorbalık yapan kişiler hem de mağdurlar, davranışsal, duygusal, fiziksel, akademik, psikolojik ve kişilerarası alanlarda bu zorbalık ve mağduriyetten etkilenmektedirler. Bu kapsamda, riskli grupların tespit edilmesi, olası olumsuz sonuçları önleme, gerekli müdahale ve yönlendirmelerin yapılabilmesi için sağlık profesyonellerinin, siber zorbalık ve mağduriyete yönelik çalışmalarda aktif rol alması gerekmektedir. (ORCID ID: 0000-0001-7630-3532, 0000-0002-0694-2782)
Anahtar Kelimeler: Siber zorbalık, siber mağduriyet, sanal şiddet
|
